تاریخ حدیث

تاریخ حدیث به عنوان دومین منبع دینی اسلام، از نظر چگونگی، زمان و مکان صدور، ادوار تدوین، کتابت و نشر آن، تاریخی پر فراز و نشیب دارد که  آگاهی از آن، همسان خود حدیث مهم است. بدین جهت هر مسلمان محققی که بخواهد از حدیث و سنت بهره گیر،د ناچار است از چگونگی  صدور و تدوین آن آگاه شود تا پس از شناخت علمی دقیق از تاریخ تدوین آن اعتبار هر بخش را بررسی کند. بنابراین دانش تاریخ حدیث گرچه از شاخه های علوم حدیثی خارج است ولی آگاهی از آن بر همه کسانی که از  حدیث بهره می برند، ضروری می نماید؛ به ویژه که آغاز تدوین و چگونگی  آن نزد محققان فریقین، یکسان نبوده و هر یک دیدگاه متفاوتی در این باره  دارند که حاصل آن می تواند اعتبار و منزلت احادیث موجود را گوناگون جلوه دهد.  
این کتاب برای دانشجویان تنظیم و تدوین شده است تا به صورت اجمالی و به گونه ای تحلیلی از چگونگی تاریخ تدوین حدیث شیعه و اهل سنت آگاهی یابند.

در بخشی از کتاب می خوانیم:

1. پیدایش دولت شیعی صفویه  
در فاصله قرن های دهم تا دوازدهم که دوران صفویه است، شرایط سیاسی مناسبی برای علمای امامیه به ویژه محدثان فراهم شد؛ زیرا شاهان صفوی، از قدرت سیاسی مذهبی برخوردار بودند و در هم ساز کردن مذهب با سیاست توفیقات فراوان داشتند و برای ایران و اسلام تحولات مهمی را فراهم آوردند. دوره صفویه از لحاظ مذهبی برای ایران اهمیت فراوان داشت. با روی کار آمدن دولت صفویه، عصر طلایی عالمان از جمله محدثان، فراهم شد و آنان برای گسترش دین و دانش تشویق شدند؛ مدارس و مکاتب حدیثی و علمی، گرمی  خاصی را در خود احساس کردند و مشتاقان دانش فزونی یافتند. استاد شانه چی در این خصوص می گوید:  
با روی کار آمدن دولت شیعی صفویه که خود را از سادات و منتسب به  اهل بیت رسالت می شمردند و تشویق و ترغیب از علمای شیعه، بزرگانی از اکناف بلاد (که احیاناً تحت فشار حاکمان غیر شیعی بودند) به ایران روی آوردند و بدین سان بازار فقه و حدیث شیعه که مدتی دچار وقفه و رکود گردیده بود دوباره رونق فزاینده ای گرفت.  
دولت صفویه که داعیه دار تشیع بود با علما و محدثان نیز همراهی کرد؛ محدثان هم از فرصت و شرایط جدید بهره بردند و در طول دو قرن، خدمات ارزشمندی را در حوزه حدیث فراهم آوردند که حاصل آن، ده هــا شـرح بـر  کتاب های حدیثی اولیه پیدایش جوامع ثانویه ده ها کتاب حدیثی، تفسیری و  فقهی بود که سبب شد دوران صفویه دوران طلایی و شکوفایی حدیث نــام  گیرد. بررسی علل شکل گیری صفویه که گسترش دانش دینی به ویژه حدیث را  سبب شد مربوط به مباحث تاریخ ایران است در این زمینه مناسب است به  سلسله مقالات تاریخی از استاد رسول جعفریان، مراجعه شود.

برگرفته از صفحه 161 الی 162 کتاب