رئیسی عزیز؛ الگوی مدیریت تقوا محور

کتاب رئیسی عزیز شامل خاطراتی است از شهید جمهور، خادم‌الرضا، سیدابراهیم رئیسی که سعی کرده به دور از شتاب‌زدگی و عجله، به ارائه روایتی مستند و دقیق از حیات ریاست جمهوری اسلامی ایران بپردازد و به خوانندگان کمک کند تا با ابعاد مختلف شخصیت و فعالیت‌های وی آشنا شوند

روش تقوا در مدیریت امیر المؤمنین علیه السلام  
در روش تقوا، قانونی برای تشویق و تنبیه فوری نداریم. به انسان ها «مهلت» داده می شود تا خودشان باشند. در روش تقوا، هیچ کسی را تحت تأثیر پست و پول، مدیریت نمی کنند؛ به عنوان مثال، کافی بود امیرالمؤمنین علیه السلام از روش تقوا  دست بر می داشت و با دادن پول یا مقام، انسان ها را  می خرید، آن وقت چه بسا معاویه هم با حضرت همراهی می کرد؛ ولی این روش خلاف تقواست.  
به امیرالمؤمنین علیه السلام می گفتند: «شما مدیریت بلد نیستی!  چرا مثل معاویه انسانها را خرید و فروش نمی کنی؟!» مگر  شیوه امیرالمؤمنین علیه السلام در اداره جامعه چگونه بود؟ آن حضرت به روش تقوا مدیریت می کرد. امیرالمؤمنین علیه السلام در پاسخ به  این نوع از انتقادها می فرمود: «لَوْلَا التَّقَى لَكُنْتُ أَدْهَى الْعَرَب؛  اگر تقوا نبود من زیرک ترین فرد در میان عرب بودم؛» یعنی می توانستم افراد را با استفاده از ترفندهایی به رفتار مورد نظر خودم وادار کنم؛ اما این روش ها خلاف تقواست.
در جایی دیگر امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند: «وانی لعالم  بمَا يُصْلِحُكُمْ وَيُقِيمُ أَودَكُمْ وَ لكني لا أرى اصلاحكم بإفساد نفسي؛ من می دانم چه چیزی شما را اصلاح می کند و چه  چیزی کژی شما را راست می کند؛ ولی هرگز با تباه کردن خودم  شما را اصلاح نمی کنم.» حضرت به این بیان می خواهند  بگویند حتی برای یک نتیجه ظاهراً درست هم، حاضر نیستند دست از روش تقوا بردارند. نکته دیگر این است که حضرت می فرمایند که من حاضر نیستم خودم را به خاطر صلاح شما فاسد کنم .فرمایش حضرت بدان معناست که عمل کردن به روشی غیر از تقوا باعث فساد خود مدیر می شود!  
در روایت دیگری آمده است که امیرالمؤمنین  علیه السلام که از روی گردانی اصحاب و فرار کردن عده ای از آن ها به سوی معاویه به مالک اشتر شکایت کردند. مالک به حضرت گفت: «شما  بین مردم به عدالت رفتار می کنید و برای انسان های شریف و  پایین مرتبه ارزش یکسان قائلید و هیچ یک را بر دیگری منزلتی نمی دهید؛ در حالی که معاویه به اشراف و ثروتمندان اهمیت  می دهد و برای آنها ارج و قرب قائل است. نفس انسان ها  مشتاق مال دنیاست و اکثر انسان ها حق را رها می کنند و  باطل را می خرند. یا امیرالمؤمنین! اگر تو هم بذل و بخشش کنی،همه به سوی تو میل و رغبت پیدا می کنند!»
حضرت در جواب او فرمودند: من هرگز نمی توانم بیش از  حق مردم از بیت المال به آنها پولی بدهم و اگر خدا بخواهد، قطعاً پیروزی بر دشمنان را به ما خواهد داد و سپس این آیه را تلاوت فرمودند: كم من فئة قليلة غَلَبَتْ فِئَةٌ كَثِيرَةٌ بِإِذْنِ اللَّهِ وَالله مع الصابرین؛ چه بسا گروه اندکی که بر گروه بزرگی به اذن خدا غلبه کرده اند و خداوند با صابران است».(بقره 249)این  یعنی در زمانی که یاران امیرالمؤمنین علیه السلام  یک یک به معاویه می پیوستند، باز هم حضرت حاضر نبود از روش تقوا دست  بردارد و با ایجاد انگیزه های بیرونی به دنبال پیروزی در مقابل دشمن باشد.  
در روش تقوا، در تنبیه افراد عجله نمی شود. امیر المؤمنین نقش مخرب «اشعث بن قیس» در سپاهیانش را می دید؛ اما با او برخورد قاطعی نمی کرد. در مورد حکمیت، آن کسی که بیش از همه صحنه گردانی می کرد، اشعث بود. حضرت به سپاهیانش می گفت: «من می دانم چه کسی باعث شد با من مخالفت کنید و  اگر بخواهم می توانم او را مجازات کنم؛ اما این چنین نمی کنم. نتیجه این مهلت دادن امام به اشعت، دسیسه او برای قتل آن حضرت بود؛ اما امام علی الله برای اجرای مدیریت به روش تقوا حاضر است تا این حد هزینه بدهد. 
البته در این روش ممکن است ما خسارت هایی را نیز متحمل شویم. اینکه پیامبر اکرم ﷺ «عبدالله بن ابی» را  مجازات نکردند و یا امیرالمؤمنین علیه السلام اشعث را رسوا نکردند، باعث خسارت های سنگین شد. اینکه امام حسن علیه السلام حاضر نبود مانند معاویه سپاهیانش را با پول در اطراف خود نگه دارد، باعث تحمیل صلح به آن حضرت شد؛ اما رشد فکری و  قدرتمند شدن خود مردم جز با این روش امکان پذیر نیست.  
اینکه امام خمینی و مقام معظم رهبری، کسانی که قدرت را به دست گرفتند در حالی که صلاحیت آن را نداشتند، را  رأساً حذف نمی کنند نیز به دلیل تبعیت آن ها از روش تقوا در  مدیریت جامعه است و بلوغ سیاسی مؤمنان نیز جز از این رهگذر امکان پذیر نیست.

برگرفته از صفحات 53 الی 36 کتاب