اطلاعات بیشتر
مفسران به تناسب درکی که از تفسیر داشته و بر اساس سوابق علمی و تخصص خود کوشش کرده اند, پرده از روی اسرار این کتاب الهی بردارند چون در حقیقت تفسیر به معنای پرده برداشتن از آیات الهی است. حضرت امام می فرمایند: « به طور کلی معنی تفسیر کتاب , آن است که شرح مقاصدآن کتاب را بنماید; و نظر مهم به آن, بیانگر منظور صاحب کتاب باشد. این کتاب شریف, که به شهادت خدای تعالی کتاب هدایت و تعلیم است و نور طریق سلوک انسانیت است باید مفسر در قصه از قصص آن , بلکه هر ایه از آیات آن جهت اهتدا به عالم غیب و حیث راهنمایی به طریق سعادت و سلوک طریق معرفت و انسانیت را به متعلم بفهماند.مفسر وقتی مقصد از نزول را به ما فهماند, مفسر است , نه سبب نزول به آنطور که در تفاسیر وارد است.»
روش تفسیری امام در مواردی که یک سوره را به طور کامل تفسیر کرده اند, روش عرفانی و تربیتی است زیرا ایشان قرآن را دربردارنده معارف و مربی انسان می دانند. تفسیر امام بر « فاتحة الکتاب » مشحون از نکات دقیق و لطافت های عرفانی که این اثر را در جایگاهی برتر و بالاتر از یک اثر مقتبس از دیگران قرار می دهد.
کتاب حاضر در 4 بخش تنظیم شده است
بخش اول تفسیر سوره حمد از کتاب سرالصلوة, تفسیر موجزی است از سوره حمد که در کتاب گرانسنگ سرالصلوة به مناسبت بحث قرائت آمده است که در سال 1318 شمسی نگاشته شده
بخش دوم تفسیر سوره حمد از کتاب آداب الصلوة تفسیری است که می توان آن را تفسیر و تبیین تفسیر کتاب سرالصلوة دانست که در 1321 شمسی نگاشته شده
بخش سوم دروس تفسیر سوره حمد مجموعه پنج جلسه درس تفسیر ایشان است که در سال 1358 از تلویزیون جمهوری اسلامی پخش گردید و با بیماری حضرت امام و مخالفت های برخی از مقدسین که مخالف طرح این نوع سخنان بودند برای همیشه تعطیل گردید.
بخش چهارم اشارات تفسیری درباره سوره حمد از سایر آثار حضرت امام فرازهای پراکنده ای استکه در معنی بسم الله و دیگر فقرات «سوره حمد» در آثار مکتوب و شفاهی ایشان وجود داشته است.
در بخشی از این کتاب می خوانیم:
و لهذا آنچه من عرض می کنم این است که اشخاصی که رشد علمی زیاد پیدا نکرده اند, جوان هایی که در این مسائل و در مسائل اسلامی وارد نیستند کسانی که اطلاع از اسلام ندارند نباید اینها در تفسیر قرآن وارد بشوند و اگر از روی مقاصدی آنها وارد شدندنباید جوان های ما به تفاسیر اعتنا کنند و از چیزهایی که ممنوع است در اسلام « تفسیر به رای » است که هر کسی آرا خودش را تطبیق کندبر آیاتی از قرآن و قران را به آن رای خودش و تاویل کندو یک کسی اهل معانی روحیه استهرچه از قرآن به دستش می آید تاویل می کند و برگرداند به آن چیزی که رای اوست; ما باید از همه این جهات احتراز کنیم; و لهذا دست ما در باب قرآن بسته است. میدان چندان باز نیستکه انسان هرچه به نظرش آمد بخواهد نسبت بدهد, که قرآن این است این را می گوید.و اگر چنانچه من چند کلمه ای راجع به بعض آیات قرآن عرض کردم ,نسبت نمی دهم که نقصود این استو غیر از این نیستمن به طور احتمال صحبت می کنمنه به طور جزم. نخواهم گفت که خیر مقصود این است و غیر از این نیست.
محتمل است که در تمام سوره های قرآن این بسم الله ها متعلق باشند به آیاتی که بعد می آید, چون گفته شده است که این بسم الله به یک معنای مقدری متعلق است. لکن به نظر انسان می آید که این بسم الله ها متعلق باشد به خود سوره ...
(کتاب تفسیر سوره حمد امام خمینی سلام الله علیه / صفحه 93 و 94 )
