تنها در محراب

بزرگ علمای اصفهان که رهبری نهضت تنباکو را در دست داشت، آقانجفی بود و تجار و بازرگانان نیز با او همراهی می‌کردند. استادان من همه از علمای بزرگ جهان شیعه بودند؛ ولی در این قضیه به سکوت و گفتن دروس خود اکتفا می‌کردند.
من روزهای تعطیل برای تهیه خرج هفته به عملگی می‌رفتم. با مردم که صحبت می کردم، بیشتر آنها از قرارداد راضی بودند و می‌گفتند شرکت تنباکو به ما قرض می دهد که بدهکاری های ارباب را پرداخت کنیم و بعد محصول ما را یکجا می خرد و پول نقد می دهد. وقتی برای آنان توضیح می دادم همه چیز را که نمی توان برای پول نقد به فرنگیان  داد،
به فکر افتادند. مزدوران کمپانی نیز در برابر مخالفت‌ها با قرارداد، مبلغان فراوانی داشتند که در روستاها پراکنده شده بودند و کشاورزان را می‌فریفتند.
اولین بار بود که سیاست را با همه دسیسه ها و فریب هایش میدیدم و تجربه میکردم. از همان ایام به مطالعه تاریخ اقوام و ملل پرداختم و متوجه شدم که این بحث در دروس ما چه جای خالی دیرینی دارد و مردمی که قرارداد، معاهده، پیمان نامه و این دستاویز های سیاسی را نفهمند، چه روزگار سخت مطبخی (سیاه) خواهند داشت.

برگرفته از صفحه 4 و 5 کتاب