علل گرایش به مادیگری

موضوع اصلى بحث این کتاب، یعنى اثبات یا انکار خدا، قطعاً حساس‌ترین و شورانگیزترین موضوعى است که از فجر تاریخ تاکنون اندیشه‌ها را به خود مشغول داشته است. استاد شهید مطهری در این کتاب به طرح علل و عوامل گرایش به مادیگرى مى‌پردازند و مشخصاً از این عوامل به عنوان مهمترین آن‌ها نام مى‌برند: نارسایى مفاهیم دینى کلیسا، نارسایى مفاهیم فلسفى غرب، نارسایى مفاهیم اجتماعى و سیاسى، نقص روش‌هاى تبلیغى، نامساعد بودن جوّ اخلاقى و اجتماعى.

در بخشی از کتاب می خوانیم:

ماتریالیسم در ایران در یکی دو سال اخیر به نیرنگ  تازه ای بس خطرناک تر از «تحریف شخصیت ها» دست یازیده است و آن تحریف آیات قرآن کریم و تفسیر مادی محتوای آیات با حفظ پوشش ظاهری الفاظ است. این  نیرنگ، نیرنگ جدیدی است و از عمر آن در ایران کمتر از  دو سال میگذرد.  
البته اصل این طرح و نیرنگ چیز تازه ای نیست؛ طرحی است که کارل مارکس برای ریشه کن کردن دین از اذهان توده های معتقد در صد سال پیش داده است. طرح مارکس این است که برای مبارزه با مذهب در میان توده معتقد باید از خود مذهب عليه مذهب استفاده کرد، به این  صورت که مفاهیم مذهبی از محتوای معنوی و اصلی خود تخلیه و از محتوای مادی پر شود تا توده مذهب را به صورت مکتبی مادی دریابد.پس از این مرحله،دور افکندن پوسته ی ظاهری آن ساده است.

کتاب مارکس و مارکسیسم از نوشته ای از لنین به نام وضع طبقه ی کارگر در قبال دین نین نقل می کند:

مكتب مارکس همانا مکتب مادیگرایی است. از این  لحاظ ،به همان اندازه مادیگرایی انسیکلو پدیستها یا  مادیگرایی فویرباخ با دین عناد دارد... لكن  مادیگرایی جدلی نسبت به کاربرد فلسفه در  زمینه های تاریخ و علوم اجتماعی از انسیکلوپدیستها  یا فویرباخ بسیار دورتر می رود: بایستی دین را  براندازیم. این الفبای هر نوع مادیگرایی و لذا الفبای  مارکس می باشد. اما ... مكتب مارکس دورتر می رود.  باید دانست چگونه با دین مبارزه کرد؟ و برای این کار ،باید منابع ایمان و دین توده ها را با مفاهیم مادیگرا  توضیح داد.
این تعبیر مارکس شامل مفهوم دیگری نیز می تواند باشد و آن اینکه تاریخ را به طور کلی به گونه مادی برای  توده تفسیر نمایند. خاستگاه مادی گرایش ها و از آن جمله گرایش های مذهبی را به توده تفهیم کنید تا بفهمد مذهب  ریشه طبقاتی اش کجاست و از کجا به او تحمیل شده  است .توده هنگامی که فهمید همه پدیده های اجتماعی ریشه مادی طبقاتی دارد، خود به خود پیوند خویش را با  مذهب قطع می کند.  
ماتریالیسم در شکل جدید که کمتر از نیم قرن است در  ایران برای خود جای پایی پیدا کرده است، در ابتدا نه منطق الهيون را در سطحی که بعد با آن مواجه شد  پیش بینی می کرد و نه مذهب را در میان عموم طبقات و  بالاخص توده ها این اندازه ریشه دار می دانست.  
می پنداشت به سادگی می تواند حریف را،هم از میدان  منطق و استدلال و هم از صحنه اجتماع خارج سازد. اما  در عمل این حساب غلط از آب درآمد. اکنون که نه از راه  منطق و استدلال و نه از راه به اصطلاح وارد کردن  خود آگاهی طبقاتی در اندیشه توده ها طرفی نبسته و عملاً  قویترین و بانفوذترین نیروها را در میان عموم طبقات و  بالخصوص طبقه محروم و ستم کشیده، نیروی مذهب  تشخیص داده به این فکر افتاده که از خود مذهب علیه مذهب استفاده کند.

برگرفته از صفحات38 الی 40 کتاب