اطلاعات بیشتر
دعای بیستم صحیفه سجادیه به دلیل دربرداشتن تعالیم انسانساز جهت کسب اخلاق نیک و انجام کارهاى پسندیده، به دعای مکارم الاخلاق معروف شده است. امام سجّاد(ع) در این دعا، بسیارى از رذایل اخلاقى و گناهان را برمىشمرد. همچنین فهرستى از فضایل اخلاقى را بازگو مىکند و آراستگى به آنها را از خدا درخواست میکند.
عدهای از محققان شیعه معتقدند که دعای مکارم الاخلاق برخلاف بسیاری از ادعیه مشابه از جنبههای اجتماعی پررنگتری برخوردار است. در بسیاری از ادعیه تنها به جنبههای فردی عبادت پرداخته میشود و هدف اصلی از خواندن آنها طلب بخشش از گناهان انجام شده و نزدیکتر شدن به خدا است.حال آن که در دعای مکارم الاخلاق جنبههای اجتماعی عبادت نیز در نظر گرفته شده است.
شاید به این دلیل که یکی از اهداف مهم ادعیه تهذیب نفس و پاک کردن درون انسان است. امری که باید پیامدهای آن را بیش از درون انسان در محیط جامعه و در ارتباط با سایر انسانها تشخیص داد.
در بخشی از کتاب می خوانیم:
اجْعَلْ يقيني أَفْضَلَ اليقين!
و یقینم را برترین یقین قرار بده
برترین یقین
در این فراز از دعا، حضرت امام زین العابدین علیه السلام برترین یقین را از خدای متعال طلب کرده اند. شاید دلیل اینکه امام بهترین و برترین یقین را طلب کرده اند، این است که حقیقت یقین، اعتقادی صددرصد قطعی است که احتمال خلاف در آن راه ندارد؛ بنابراین نمی توان گفت که برترین یقین دارای مراتبی است که ضعیف و قوی دارد یا مرتبه ای از آن با احتمال خلاف همراه است. یقین برتر مراتب نداشته و کم و زیادی در آن راه ندارد. چنان که حضرت امام علی علیه السلام به نمونه ای از اینگونه یقین اشاره فرموده اند: «لَو كُشِفَ الغِطَاءُ مَا ازددت یقیناً اگر پرده ها کنار زده شود به یقینم هیچ افزوده نخواهد شد.» ولی باید توجه داشت که یقین می تواند دارای انواع مختلفی باشد که در این صورت کیفیت یقین ها با یکدیگر متفاوت خواهند بود.
جایگاه یقین
جایگاه ایمان دل است که باوری درونی است. وقتی ایمان به مرحله کمال خود رسید، «یقین» حاصل می شود.
معنای لغوی یقین
در لغت «یقین» این گونه معنا شده است: علم و اطلاعی که پس از بررسی و استدلال و برطرف شدن شک و گمان حاصل شود. امری که واضح و ثابت شده باشد بیشک و شبهه بی گمان یقین بر وزن «فلس» و «فرس» است. در کتاب «مصباح المنير و نیز کتاب اقرب الموارد» آمده: «يقين الأمر يقنا؛ ثَبَتَ وَ وَضَحَ به معنای ثابت و واضح شدن واژة «يقن» متعدی بنفسه است و به باء نیز متعدی شده است. «قنَ الأَمرَ وَ بِالأَمْرِ». یعنی به آن علم پیدا کرد و محقق دانست.» در «مصباح المنیر آمده: «یقین، علمی است که از استدلال و تحقیق حاصل شود؛ لذا علم خداوند را یقین نگویند.
