اطلاعات بیشتر
مقدس اردبیلی از جمله عالمانی است که نظیرش کمتر در جهان تشیع یافت می شود و این از گفتار و سخنان عالمان اسلام در موردش فهمیده می شود. شیخ حر عاملی که از بزرگان دین و دانش است می نویسد احمد بن محمد اردبیلی, عالمی فاضل, محققی عابد, مورد اطمینان و پارسا, عظیم الشان و جلیل القدر بود. علامه بزرگوار مجلسی می نویسد محقق اردبیلی در قداست نفس و تقوا و زهد و فضل به مقامی رسید که از عالمان متقدم و متاخر شخصیتی چون او را سراغ ندارند. کتب او دارای بالاترین مراتب دقت نظر و تحقیق است. حدیقة الشیعه کتابی است احتجاجی که برای اثبات امامت و دفاع از امامت امیرمومنان علیه السلام و رد بر شبهات اهل تسنن نوشته شده است در این کتاب کمتر موضوعی یافت می شود که سندهای مختلف مورد بررسی قرار نگرفته باشد و این نشانگر تحقیق عمیق و بدون تعصب و لجاجت محقق گران قدر کتاب می باشد. او از روایت هایی استفاده می کند که مورد قبول فریقین واقع شده است.
این کتاب در 12 فصل تنظیم شده است
فصل اول در امامت
فصل دوم در فضیلت امام
فصل سوم در تعیین امام
فصل چهارم در تعیّن امام
فصل پنجم علی و دوازده فضیلت
فصل ششم در مطاعن ثلاثه
فصل هفتم در مطاعن خاصه ابوبکر
فصل هشتم در مطاعن خاصه عمر
فصل نهم در مطاعن خاصه عثمان
فصل دهم در مطاعن معاویه
فصل یازدهم در معجزات علوی
فصل دوازدهم در امامان دوازدگانه
در ذکر مذاهب صوفیه و فروع مذاهب صوفیه
در بخشی از این کتاب می خوانیم:
بدانکه که مذاهب صوفیه بسیار است که از آن جمله, چهار مذهب اصل است, و باقی فرع آنهاست و آن چهار مذهب, اول مذهب «حلولیه» است; دوم مذهب« اتحادیه» سوم مذهب «واصلیه» و چهارم مذهب «عشاقیه». سید مرتضی رازی ـ علیه الرحمه ـ در کتاب فصول التامه که بعد از آن به عربی تصنیف کرده قائل به آن شده که اصل مذاهب صوفیه بیشتر از دو مذهب نیست.پیشتر مذکور شد که یکی از آن دو اصل مذهب «حلولیه» است و ایشان گویند خدای تعالی در ما حلول کرده است و همچنین در ابدان جمیع عارفین و بطلان این مذهب ظاهر است و هر عاقل را علم قطعی حاصل است که حلول کننده محتاج است به محل بدیهتا.و عقل حاکم است به این که هرچه محتاج است به غیر, « ممکن » است, پس خدای تعالی اگر حلول کند در غیر لازم می آید که ممکن باشد نه «واجب»,نعوذ بالله من هذا الاعتقاد.
دوم مذهب « اتحادیه» به این معنی که می گویند:ما با خدا یکی شده ایم و همچنین خدای تعالی با همه عارفان یکی می شود و عقل به بطلان این مذهب قاضی است, این فرقه حق تعالی را تشبیه می کنند به آتش و خود را به آهن و انگشت و می گویند : چنانچه آهن و انگشت به سبب ملاقات و مصاحبت آتش, آتش می شوند,عارف نیز به واسطه قرب به خدا, «خدا» می شود و این سخن محض «کفر» و «زندقه» است و هر که اندک عقل دارد, می داند که اینکه ممکن طبیعت ممکنی گیرد یا به صفت و رنگ ممکنی برآید, لازم نمی آید که واجب , «ممکن»یا ممکن, «واجب» شود و صاحب این اعتقاد مانند حلولی کافر است و بی دین و ملحد و زندیق و لعین. و بدانکه بنابر اعتقاد این دو طایفه, تعدد و تکثر آلهه لازم می آید, زیرا که می تواند بود در هر عصری هزار عارف و زیاده نیز باشد.و باید دانست که متقدمین صوفیه مانند بایزید بسطامی و حسین بن منصور حلاج که شهرت کرده اند بر یکی از این دو مذهب بوده اند.
و اگر فرض کنیم که گفتگوهای پسندیده که در میان سخنان ایشان است, یا به ایشان نسبت می دهند همه قول ایشان باشد, کدام طایفه اند از کفار و مشرکین و سایر مخالفین ائمه معصومین علیهم السلام که با وجود گمراهی پاره ای سخنان خوب نداشته باشند؟
( کتاب حدیقة الشیعه / صفحه 561 و 562 )
