رساله حقوق امام سجاد علیه السلام شرح نراقی

حقوق،مفهومی عام است که شامل مجموعه ی مقررات،قواعد و اصولی می شود که روابط و مناسبات میان اجتماعات و افراد جامعه را به نحو متقابل تنظیم می کند.نظام حقوقی در مکتب انبیا علیهم السلام به ویژه در اسلام،جامعه را بر اساس کرامت انسان استوار دانسته و بر مبنای معارف و عقاید صحیح بازسازی می کند و با نفی ارزش های کاذب نژادی و قومی،همه ی مومنین را از قبایل،طوایف و نژادهای گونان،سفید و سیاه و عرب و عجم را به عنوان جامعه ی واحدی می شناسند.قوانین اسلام هماهنگ با فطرت است و نیاز ها و تمایلات انسان را در مسیری معتدل مورد توجه قرار می دهد.از زمان های بسیار قدیم،کتاب های اخلاقی و حقوقی فراوانی تدوین یافته،ولی کمتر نویسنده و صاحب مکتبی را سراغ داریم که نمونه ی کامل عمل و نمود عینی گفته ها و اندیشه های خود باشد،مگر انبیای عظام و ائمه معصومین علیهم السلام.

امام سجاد علیه السلام یکی از این انسان های شاخصی است که حقوقی مبتنی بر کرامت انسانی را علما و عملا ارائه فرموده است.لازم به ذکر است که حقوق در این کتاب بر مبنای موضوع رساله ی حقوق امام سجاد علیه السلام دسته بندی شده است.

برخی از عناوین عبارتند از :

حق همسایه

حق حج و قربانی

حق احسان کننده

حق مؤذن

حق مدعی و مدعی علیه

حق طلبکار

حق بزرگسالان

در بخشی از این کتاب می خوانیم:

صمت و خاموشی کلید راحت دنیا و آخرت است; زیرا انسان خاموش در زندگی دنیا از بسیاری شرور, خطرات, زیان ها و خسارت ها که محصول بی نظمی زبان و و بی بندوباری عضو در گفتار است, در امان می ماند و فضای امان در حقیقت فضای سلامت, راحتی و خوشی است و در زندگی آخرت از شر و ضرر عذاب که نتیجه گناهان زبان است, محفوظ می ماند و در کنف رحمت الهی , زندگی ابدی آخرتی خویش را به خوشی و راحت بگذراند.

خداوند مهربان خاموشی را برای جاهل شر و حجاب از عیوب درونی و برای عالم و دانشمند, صمت و خاموشی را از نیت قرار داده است, چرا که جاهل بدون علم و معرفت است, هرگاه ملازم و مصاحب خاموشی باشد, احوالات درونش نزد مردم پوشیده است و به خاطر این پوشیدگی از رسوایی و افتضاح مصون است و عالم یا آن که هرچه می گوید سرچشمه اش دانش و حقیقت است, در عین حال خاموشی برای او وقار و زینت است که عالم پرحرف در نزد مردم چندان اعتبار و ارزشی ندارد.

بعضی از اصحاب رسول خدا صلی الله علیه وآله سنگریزه ای را در دهان می گذاشتند, و چون می خواستند حرف بزنند فکر می کردند,اگر آن حرف برای خدا و لوجه الله بود, سنگریزه را درآورده و آن حرف الهی را می زدند و سپس به خاموشی فرو می رفتندو اگر پس از آن فکر می یافتند که آن حرف برای خدا نیست, سنگریزه را بیرون نمی آوردند و به خاموشی ادامه می دادند.

(کتاب رساله حقوق امام سجاد علیه السلام / صفحه 85 تا 87 )