شفاعت جلوه برتر رحمت

مباحث این کتاب که با استفاده از بیانات و نوشتارهای حضرت استاد جوادی آملی تنظیم و تدوین شده است، دارای امتیازات فراوانی است. زیرا علاوه بر تبیین اصل شفاعت و بیان اقسام و چگونگی آن و تشریح مسائل مرتبط با آن، به شبهات به اشکالات پیرامون آن پاسخ داده و مسیر شناخت دقیق این موضوع را روشن نموده است.کسانی شبهات و ایراداتی را وارد ‌‌‌‌‌‌می‌کنند، که بر دو نکته تأکید دارند؛ الف) ممکن است که شفیعان روز قیامت بر مبنای اراده‌‌‌‌‌‌‌های شخصی و یا سایق نفسانی یا امثال آن، رحمت الهی را به صورت ناعادلانه توزیع نمایند، و حال آنکه این امر بر خلاف رویه الهی و فضای حقّانی قیامت است. ب) مسئله شفاعت باعث ‌‌‌‌‌‌می‌شود که عدّه ای با اراده و قدرت خویش رحمت الهی را اعمال نمایند، در حالی که این امر با یگانگی الهی و جامعیّت ربوبی او سازگار نیست.

در بخشی از کتاب می خوانیم:

قرآن کریم  
از اصول معتبر شفاعت آن است که شفیع موجودی عيني، اهل علم و آگاهی باشد، بی اذن خدا کاری نکند، بر  اساس درجه وجودی شفاعت شونده و برابر شأن او اقدام کند و همچنین شفاعت او باید از سوی خدا پذیرفته شود که این  معنا لازم حق و صدق بودن آن از یک سو و مأذون بودن آن از  سوی دیگر است اوصاف یاد شده در کمال وضوح برای قرآن کریم ثابت است.  
قرآن حقیقتی دارد که نه تنها خود شفیع است؛ بلکه خواننده خود را نیز به مقام شفاعت نایل می کند تا او هم بتواند به اذن خدا شفیع دیگران گردد؛ زیرا هر جا حقیقت قرآن حضور داشت شفاعت هم حاضر است و اگر قلب کسی قرآنی شد مقام شفاعت نیز همراه اوست. البته مسئله مهم داشتن قلب قرآنی است لا يعذب الله قلباً وعى القرآن؛ خدا قلبی را که ظرف قرآن است عذاب نمی کند.
خداوند درباره شفاعت قرآن کریم چنین می فرماید: کسی که تابع قرآن شود خداوند بدین وسیله راه های نجات را به او  نشان می دهد: ﴿يَهدی بِهِ اللهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضُونَهُ سُبُلَ السَّلام)
روایات اهل بیت علیهم السلام نیز به گونه مبسوط شفاعت قرآن را  در دنیا و آخرت مطرح کرده است. چنان که امیر مؤمنان علیه السلام می فرماید: واعلموا أن هذا القرآن هو الناصح الذي لا يغش والهادى الذى لا يضل والمحدث الذي لا تكذب وما جالس  هذا القرآن أحد إلا قام عنه بزيادة أو نقصان، زيادة في هدى  ونقصان من عمى ... واعلموا أنه شافع مشفع وقائل [ماحل ]  مصدق وإنه من شَفَعَ له القرآن يوم القيامة شفع فيه ومن  محل به القرآن يوم القيامة صدق عليه؛ آگاه باشید! این قرآن پنددهنده ای است که کسی را نمی فریبد، هدایت کننده ای  است که گمراه نمی سازد و سخنگویی است که هرگز دروغ  نمی گوید هر کس با قرآن مجالست کند، از کنار آن با زیاده یا نقصانی بر می خیزد؛ زیاده ای در هدایت و نقصانی از  کوردلی و جهالت.... بدانید که قرآن شفاعت می کند و شفاعتش مقبول است و گوینده ای است که سخنش تصدیق می گردد. آن کس که قرآن در قیامت از وی شفاعت کند .شفاعت قرآن درباره وی پذیرفته است و هرکس قرآن از او شکایت کند گواهی اش بر ضد او تصدیق می شود.  
بر پایه برخی احادیث، قرآن در قیامت با چهره ای نورانی از صفوف مسلمانان ،شهیدان پیامبران و فرشتگان می گذرد و به هر صف که می رسد اهل آن صف با شگفتی می گویند این کیست که از نور و جمالی بهره مند است که نصیب ما نشده است تا اینکه به آستان رب العزه می رسد و تحت العرش به سجده می افتد. آنگاه خدای تبارک و تعالی ندا می دهد یا حجتى في الأرض وكلامي الصادق الناطق  ارفع رأسك وسل تعط واشفع تشفع ... ؛ ای حجت من در زمین و ای سخن راست و گویای من سر برافراز و بخواه که عطا شود و شفاعت کن که پذیرفته شود.  
شفاعت قرآن نیز مانند شفاعت شفیعان دیگر به معنای جبران کمبودهاست نه آنچه بعضی شارحان نهج البلاغه ذيل عبارت یاد شده گفته اند: «والمراد بشفاعة القرآن أنه يشهد بلسان الحال أنّ هذا المؤمن قد ائتمر بأمره وانتهى بنهيه» ؛  
مراد از شفاعت قرآن این است که با زبان حال گواهی می دهد که این مؤمن به اوامر خدا عمل کرده و از نواهی اش دوری گزیده است. در حالی که چنین چیزی شهادت قرآن است نه شفاعت آن .
در روایت نورانی و جالبی از امام صادق ها آمده است که با قرآن کسانی را که امید و زمینه رسیدن به پروردگار خویش را دارند به آنچه نزد پروردگار است تشویق کن؛ زیرا قرآن شافعی است که شفاعتش پذیرفته است :و أنذر بالقرآن من يرجون الوصول إلى ربهم ترغبهم فيما عنده فإن القرآن شافع مشفع این روایت به خوبی نشان می دهد که شفاعت قرآن گزاف و بی قانون نیست؛ بلکه شامل افرادی می شود که به گناه آلوده اند؛ ولی به خدا امید دارند و به رحمت بیکران او چشم دوخته اند و هنوز امید وصول به خدا در زوایای جانشان وجود دارد و روزنه ای از فطرت پاک هست تا نور رحمت و مغفرت به درون جانشان بتابد.  
اینان می دانند نزد پروردگار فضل و احسان و مقام هایی بس ارجمند موجود است و به رسیدن به آن ها دل بسته اند. در  چنین فضایی قرآن شفاعت می کند و شفاعت او از ناحیه خدای سبحان پذیرفته می شود بر این پایه اصول و محدوده های اصیل شفاعت تا اندازه ای معلوم می شود.

برگرفته از صفحات 127 الی 131 کتاب